تالاب بين المللي خليج گواتر و حور باهو

Gowater-gulf international wetland

گزارش : کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

چشم اندازي از حور باهو

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

تالاب بين المللي خليج گواتر و حور با هو مجموعه اي از سيتم هاي آب شامل رودخانه ، حور و خليج است که با مساحتي معادل 75 هزار هکتار در سال 1378 در فهرست تالاب هاي بين المللي رامسر قرار گرفت.

اين تالاب در 85 کيلومتري چاه بهار، در جنوب شرقي بلوچستان ودر نزديکي مرز ايران و پاکستان و قرار دارد و جزو تالاب هاي دريايي – ساحلي طبقه بندي شده است اين تالاب شامل 60 کيلومتر طول رودخانه " باهو کلات" ، حور و خليج گواتر است .

. اين تالاب از نظر وجود جنگل هاي حرا پرندگان آبزي اهميت ويژه اي دارد بعلاوه يکي از شاخص هاي زيستي اين تالاب غربي ترين نقطه زيست تمساح پوزه کوتاه در آسيا مي باشد که اهميت آن را دو چندان کرده است . بعلاوه در امتداد رودخانه باهو کلات پوشش گياهي متنوعي ديده مي شود که نقش اکولوژیکی مهمی در کاهش سرعت سيلاب ها وجلوگيري از اثرات تخريبي سيل هاي رودخانه سرباز و طوفان هاي دريايي دارد .

◄ آنچه را که در سفر به خليج گواتر و حور باهو ديدم (در خلاصه ترين شکل) :

اراضي تالابي باهو کات در کنار مرز ايران و پاکستان

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

از چابهار به طرف شرق رفتيم به سمت با هو کلات و سد پيشين . پوشش گياهي منطقه ميانه راه بعد از چابهار – انجير معابد – درخت شيريش – درخت چش ( با شاخه هاي بسيار مرتب و سبز و چوب محکم و خراب نشدني) بود. درختان کهور آمريکايي در کنار کهور جنوب ايران خود نمايي مي کرد .

نمايي از درختان چش ( آکاسيا )

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

کهور آمريکايي بر خلاف کهور هاي جنوب کشور کوتاه بود و پر شاخ و برگ و گسترده. دامداران ومحيط بانان آنجا معتقد بودند که با گستردگي آنها علف براي چراي احشام کم خواهد شد و اين گونه" غير بومي"رابراي اين منطقه چندان مناسب و مطلوب نمي دانستند . فقط منابع طبيعي از کاشت اين نوع درخت حمايت مي کند .

سفر به شرق باهو کلات ادامه دارد . در پاسگاه محيط باني " درگس " شب را گذرانديم . در اطراف پاسگاه محيط باني درگس باغهاي مرکبات و مزارع کشت باقالي و باميه وجود داشت ، محلي ها مي گفتند اين منطقه بخاطر باران هاي شديد عموماٌ در معرض سيل است و در سال گذشته نيز سيل موجب ويراني باغات مرکبات شده و خسارت بسياري به باغداران وارد کرد .

روستاي " درگس " در مسير رودخانه باهوکلات ( اراضي تخريب شده در اثر سيل )

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

سد پيشين 9سال پيش احداث شده . ابتدا آب منطقه کم شد بعد دهانه سد را باز کردند ( بخاطر تمساح هاي پوزه کوتاه و ادامه حيات آنها ) –گفته مي شود اين تمساح در رودخانه باهوکلات و برخي انشعابان آن ديده شده است . طول تمساح هايي که ديده شده به کمتر از 3 متر مي رسد . کارشناسان محيط زيست مي گويند اين گونه ارزش ملي و بينالمللي دارد و در سطح جهاني نيز آن را نادر و در معرض خطر انقراض اعلام کرده اند از اين گونه جمعيت اندکي نيز در پاکستان و هندوستان است .

ماخذ تصوير : منابع اينترنتي

هوا مرطوب بود ولي قابل تحمل. باران هاي موسمي با شدت بسيار زياد از ويژگيهاي آب و هوايي اين منطقه وسایر نقاط سواحل عمان و خليج فارس است ولي تا وقتي ما آنجا بوديم از مشاهده چنين باران هايي بي نصيب مانديم.

رودخانه سرباز در منطقه باهو کلات از کوه هاي بيرک در بالاي سد( پيشين ) سرچشمه مي گيرد. نام رود خانه سرباز است و پايين سد به نام باهوکلات معروف است .

چشم اندازي از رودخانه باهو کلات

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

چشم انداز اين منطقه از رودخانه سرباز (باهو کلات ) ، تلفيقي است از سواحل رودخانه اي و اراضي تالابي با تالاب هاي کوچک متعدد که احتمالاٌ اين چشم انداز در سال هاي پر آبي و کم آبي قابل تغيير است ( بزرگتر شدن اين تالاب ها و يا کوچک تر شدن آنها است ) گياهانی چون ني و لويي اطراف تالاب را گرفته در قسمت هاي مصبي آن، جنگل حرا و جود دارد . که گفته مي شود اين جنگل ها وسعتي بيش از 200هکتار را دارا مي باشند . قابل ذکر است که هر چه از رودخانه دور مي شويم پوشش گياهي منطقه کم و حتي فاقد پوشش مي شود.

گياهان اطراف تالاب : کهور – کنار – خرزهره – لويي و ني و کرچک است . گياهي در کنار تالاب آزادي در مسير رود باهو کلات ديديم که برگهاي پهن و گوشتي و گلهاي بنفش مجتمع دارد . برگهايش به گفته محلي ها سمي است به آن شمس استبرق مي گويند .

استبرق (Calotropis procera)

(عکس : منابع اينترنتي )

به طرف خليج گواتر رفتيم . يک پاسگاه مرزي هم و جود داشت درياي عمان آرام و عميق و آبي و سواحل صخره اي زيبا ، در خليج تورهاي بزرگي پهن بود که ماهي هاي صید شده بوسيله ماشين هاي يخچال دار به شهر ها فرستاده مي شدند اجتماع ماهي گيران و تراکم ماهيهاي صید شده منظره جالبي را بوجود آورده بود . در ادامه بعد از صخره ها ساحل ماسه اي زيبايي بود که به دنبال آن جنگل هاي حرا قرار داشت . موقعي که در ميان جنگل با پاهاي برهنه راه پيمايي ميکرديم زمان جزر بود و در ميان جنگل لجن زار شده بود اما محيط اطراف از نشاط و تميزي و شادي برق مي زد .

جنگل هاي حرا در خليج گواتر

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

در اطراف ساحل جزاير کوچکي بود که براي اتراق تعداد زيادي از پرندگان حائز اهميت است . ولي اين مناطق به گفته اهالي به علت جزر و مد در يا محل مناسبي براي جوجه آوري نيست. گفته شده است که در اين تالاب بيش از 40 گونه پرنده تا کنون شناسايي شده است که 13 گونه آن بومي و بقيه مهاجر هستند . از پرندگان اين منطقه مي توان به گيلانشاه بزرگ و گيلانشاه حنايي و حواصيل هندي – عقاب ماهيگير – بالابان – هوبره ، مينا و سارکپه چشم سفيد اشاره کرد

گيلانشاه بزرگ (عکس : منابع اينترنتي )

مينا - ( Acridotheres_tristis_Common_Myna )

عکس : منابع اينترنتي

حواصيل هندي ( ardeola_grayii )

عکس : منابع اينترنتي

به علت وجود سواحل شني حضور تعداد زيادي از لاک پشت هاي دريايي براي تخم گذاري در اين منطقه به ثبت رسيده که شامل لاک پشت عقابي است ولي ما نديديم چون فصل مناسبي براي ديد ن آن نبود . مزارع پرورش ميگو نظير آنچه که در تالاب هاي شمالي نيز ديديم ، اينجا نيز ديده مي شد که یکی از تهديد هاي جدي اين تالاب شگفت انگيز است .

لاکپشت سرخ عکس : منابع اينترنتي

نمايي از خانه هاي باهو کلات متناسب با زيست اقليم منطقه

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

زنان روستاي " ککسوچ " - منطقه شير کواز

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي

تازه عروسي از روستاي ککسوچ - منطقه شيرکواز

عکس از کانون ديده بانان زمين – مينا محبوبي